Turboliquidatie is een snelle en eenvoudige manier om een bedrijf te ontbinden en te liquideren. Bij turboliquidatie houdt de rechtspersoon op te bestaan als deze op het moment van ontbinden geen baten meer heeft. De rechtspersoon kan op het moment van ontbinden nog wel schulden hebben. Als de rechtspersoon geen baten meer heeft, vindt er geen vereffening plaats. Er hoeft slechts bij de Kamer van Koophandel opgaaf te worden gedaan dat de rechtspersoon is ontbonden. Informatie over de ontbinding is voor schuldeisers van de rechtspersoon niet te achterhalen.
Met de huidige regeling bestaan zorgen over het misbruik van de turboliquidatie, met name in gevallen waarin de rechtspersoon ophoudt te bestaan en schulden achterlaat.
Aanleiding wet: risico misbruik verkleinen
Zoals hierboven aangegeven houdt een rechtspersoon automatisch op te bestaan als deze op het tijdstip van ontbinden geen baten meer heeft. Dit automatische gevolg kan ertoe leiden dat bestuurders toewerken naar een situatie waarin de rechtspersoon geen baten meer heeft op het moment van ontbinden. De rechtspersoon houdt dan op met bestaan zonder dat de bestuurders daarover verantwoording hoeven af te leggen. In de praktijk wordt de turboliquidatie ook wel gebruikt met het doel om schuldeisers te ontlopen. Schuldeisers kunnen vaak niet goed nagaan wat met de baten van de rechtspersoon is gebeurd en voor hen is het lastig om te beoordelen of de turboliquidatie voor het juiste doel is ingezet. Met de nieuwe wet beoogd de wetgever het vertrouwen in de turboliquidatie te vergroten en het risico op misbruik van de regeling te verkleinen door de rechtsbescherming van schuldeisers te verbeteren.
Tijdelijke wet transparantie turboliquidatie
Op 15 november 2023 treedt de wet in werking en deze vervalt in principe na twee jaar, tenzij er voornemens zijn om de maatregelen permanent in te voeren.
De wet introduceert verschillende maatregelen om misbruik van turboliquidatie te voorkomen en schuldeisers transparantie te bieden. Het bestuur wordt verplicht om binnen 14 dagen na ontbinding een aantal stukken te deponeren bij de Kamer van Koophandel. Het bestuur moet de volgende stukken deponeren:
- een balans en een staat van baten en lasten over het boekjaar van ontbinding;
- de oorzaak van het ontbreken van baten op het tijdstip van ontbinding;
- indien van toepassing: de wijze waarop de baten van de rechtspersoon te gelde zijn gemaakt en de wijze waarop de opbrengsten zijn verdeeld; en
- indien van toepassing: de redenen waarom een schuldeiser(s) geheel of gedeeltelijk onbetaald zijn gebleven.
Ook moeten de jaarrekeningen over de voorgaande boekjaren (indien van toepassing inclusief accountantsverklaring) gedeponeerd worden als dit nog niet is gebeurd.
Tot slot moet het bestuur nadat zij de bovenstaande stukken heeft gedeponeerd dit schriftelijk mededelen aan de schuldeisers. Zij kunnen hierdoor controleren of er sprake is van misbruik.
Gevolgen bij schending
Bestuursverbod
Als de rechtspersoon niet aan de verplichtingen uit de nieuwe wet voldoet, dan kan een bestuursverbod opgelegd worden door de rechtbank. Dit gebeurt op verzoek van het Openbaar Ministerie. Het bestuursverbod kan alleen opgelegd worden als:
- niet is voldaan aan de hierboven genoemde deponeringsverplichting; of
- schuldeisers doelbewust en aanmerkelijk door de bestuurder zijn benadeeld; of
- de bestuurder herhaaldelijk betrokken is geweest bij een faillissement of bij een turboliquidatie en hem daarvan een persoonlijk verwijt treft.
Strafrechtelijke sanctie
Verder is het niet-naleven van de verantwoordingsplicht een strafbaar economisch delict. Dit wordt gesanctioneerd met een maximum straf van zes maanden hechtenis, taakstraf of geldboete van de vierde categorie (maximaal € 21.750,-).
Conclusie
Met de Tijdelijke wet transparantie turboliquidatie krijgen bestuurders een verantwoordingsplicht. De nieuwe procedure vereist meer transparantie en verantwoordelijkheid, waardoor schuldeisers meer bescherming krijgen. Bedrijven moeten bewust zijn van de verplichtingen waaraan het bestuur moet voldoen bij turboliquidatie. Het is raadzaam om het proces voorafgaand aan turboliquidatie goed te documenteren zodat achteraf kan worden aangetoond dat turboliquidatie gerechtvaardigd was. Daarmee kan voorkomen worden dat bestuurders worden geconfronteerd met een bestuursverbod en/of een strafrechtelijke sanctie.
