Zo op het eerste gezicht lijkt de hierboven gestelde vraag eenvoudig te beantwoorden. Wie schade toebrengt aan spullen van een ander moet de schade vergoeden. Dus: als een aannemer bij graafwerkzaamheden in de grond kabels van een netbeheerder (zoals Liander) beschadigt, dan moet de aannemer die schade vergoeden. Toch is het niet zo eenvoudig als het lijkt… Dit blijkt uit een casus waarover tussen een aannemer en Liander tot in drie instanties (Rechtbank, Gerechtshof en Hoge Raad) is geprocedeerd.
Grondroeren
Nederland ligt in de grond vol met kabels en leidingen. Om deze te beschermen is een aannemer die bij de uitvoering van zijn werkzaamheden van plan is om graafwerkzaamheden te verrichten (en in jargon heet dat "in de grond roeren") verplicht om een Klic melding bij het Kadaster te doen. Klic staat voor Kabels en Leidingen Informatiecentrum. Bij deze melding geeft de aannemer aan op welke plaats zij graafwerkzaamheden wenst te verrichten en wordt aan de aannemer opgaaf gedaan van de locatie van eventuele kabels en leidingen. Als de aannemer geen Klic melding doet en vervolgens een kabel of leiding beschadigt bij de werkzaamheden, is zij zonder meer aansprakelijk.
Als aan de aannemer opgaaf is gedaan van de plaats waar zich kabels en leidingen bevinden, kan en moet de aannemer er bij de graafwerkzaamheden voor zorgdragen dat zij de kabels en leidingen niet raakt. Wat nu als de aannemer de kabels en leidingen niet kan vinden, ondanks de ontvangen opgave? In dat geval is zij verplicht te handelen volgens de onlangs vernieuwde "Richtlijn zorgvuldig grondroeren van initiatief- tot gebruiksfase", beter bekend als de CROW 500.
CROW 500
In deze richtlijn staat wat de aannemer moet doen als de kabel of leiding niet kan worden gevonden. Zij heeft dan de keuze uit drie mogelijkheden:
- Verder zoeken, ook buiten het zoekgebied.
- Werken conform de voorschriften zoals die gelden in een risicogebied.
- Contact zoeken met de netbeheerder om de kabels of leidingen alsnog te vinden.
De casus
In de zaak die aan de rechter werd voorgelegd had de aannemer keurig een Klic melding gedaan. Daaruit bleek dat ter plaatse een middenspanningskabel van Liander, evenwijdig aan de weg, aanwezig zou zijn. De aannemer probeerde de kabel van Liander te lokaliseren voordat zij met de graafwerkzaamheden begon. Dat is niet gelukt. Daarna heeft de aannemer ervoor gekozen te werken conform de voorschriften die gelden voor een risicogebied (zie hiervoor sub b). Het gaat dan om voorschriften als het gebruik van opsporingsapparatuur en het markeren van gevaarlijke zones.
Tijdens het uitvoeren van de werkzaamheden is toch de middenspanningskabel van Liander geraakt, waardoor een schade is ontstaan en Liander de aannemer aansprakelijk heeft gesteld. Liander stelde zich daarbij op het standpunt dat hier sprake is van risicoaansprakelijkheid voor de aannemer en dat de aannemer reeds als gevolg van het feit dat deze de middenspanningskabel had beschadigd, aansprakelijk is voor die schade.
De uitspraak
In alle drie rechterlijke instanties werd echter geoordeeld dat de aannemer niet aansprakelijk was voor de schade. De Hoge Raad verwerpt het standpunt van Liander dat hier sprake is van risicoaansprakelijkheid. Weliswaar leidt het gegeven dat de aannemer de kabel heeft beschadigd tot het (bewijs) vermoeden dat de aannemer aansprakelijk is, maar de aannemer kan dit vermoeden weerleggen door aan te tonen dat zij zich aan de strikte bewoordingen van de CROW 500 heeft gehouden. De rechter deelt ook niet het standpunt dat in deze zaak de aannemer contact had moeten opnemen met Liander, omdat de aannemer de keuze heeft tussen de mogelijkheden (zie hiervoor onder a, b en c) die de CROW 500 heeft en daarin geen bepaalde volgorde behoeft te hanteren.
Advies
In een situatie zoals deze moet de aannemer aantonen dat zij alles heeft gedaan om schade te voorkomen. Dat lukte de aannemer in dit geval door aan te tonen dat zij had gewerkt volgens de voorschriften van de CROW 500, maar in de praktijk is daar uiteraard vaak het nodige van te vinden. Als kabels en leidingen niet worden gevonden op de aangegeven locatie in de Klic melding, is het verstandig om eerst contact op te nemen met de netbeheerder.
Neem gerust contact met mij op voor verdere verduidelijking of vragen.
