Eind januari maakte de Raad voor de rechtspraak bekend dat er in 2018 in totaal 608 verzoeken zijn gedaan bij de rechtbank om een voornaam te laten wijzigen.
Steeds meer mensen verzoeken de rechtbank hun voornaam te wijzigen. In dit artikel informeer ik u over hoe zo'n voornaamswijziging in zijn werk gaat.
Bij de geboorte van een kind wordt aangifte gedaan. Bij de aangifte worden de namen die het kind heeft gekregen opgeschreven en opgenomen in de registers van de burgerlijke stand. Deze gegevens kunnen niet zomaar worden gewijzigd. Het dient voor officiële instanties immers duidelijk te zijn wie wie is.
Verkeerde naam
Het komt voor dat er bij de aangifte iets mis gaat. Indien de naam onjuist gespeld is, kan dit mogelijk door de ambtenaar van de burgerlijke stand worden hersteld. Het is afhankelijk van de situatie of de ambtenaar hiertoe bevoegd is.
Als bij de aangifte een onjuiste naam is opgegeven of als een voornaam is vergeten dient niet de ambtenaar van de burgerlijke stand, maar de rechtbank de voornaam te wijzigen. De rechtbank kan de voornaam ook wijzigen indien de naam die bij de burgerlijke stand is aangegeven juist is, maar (jaren) later de wens tot wijziging ontstaat. Denk bijvoorbeeld aan een voornaam die door een actuele gebeurtenis opeens beladen is.
Het is in al die gevallen mogelijk om de voornaam te wijzigen. De persoon die zijn voornaam wenst te wijzigen kan hiertoe een verzoek doen aan de rechtbank. Het verzoek dient door een advocaat ingediend te worden bij de rechtbank van de geboorteplaats van de verzoeker.
Verzoekschrift
De advocaat neemt het verzoek op in een verzoekschrift. De wet geeft een aantal vereisten waaraan het verzoekschrift moet voldoen. Allereerst moet in het verzoekschrift duidelijk worden opgenomen waarom de verzoeker een andere voornaam of voornamen wenst. De redenen kunnen van diverse aard zijn: van heel praktisch, bijvoorbeeld dat je exact dezelfde naam hebt als een ouder en dit in de praktijk tot problemen lijdt, tot emotioneel, bijvoorbeeld een transgender die een voornaam wil aannemen die past bij het andere geslacht. In het verzoekschrift zal de reden voor de wijziging worden uitgewerkt en eventueel worden voorzien van bewijsstukken.
Verder dient in het verzoekschrift opgenomen te worden wat de gewenste nieuwe voornaam is. Er is veel vrijheid in het kiezen van een voornaam. De wet bepaalt wel dat een voornaam niet ongepast mag zijn. Ook een achternaam mag niet als voornaam worden gekozen, tenzij de achternaam ook een gebruikelijke voornaam is.
Beoordeling rechtbank
Nadat het verzoekschrift is ingediend, beoordeelt de rechtbank of het verzoek wordt toegewezen. De rechtbank toetst of er een goede reden is voor de wijziging en of de gewenste naam niet ongepast is.
In de praktijk blijkt dat het merendeel van de verzoeken door de rechtbank wordt toegewezen. In de meeste gevallen is dat zonder dat er een zitting hoeft plaats te vinden. Indien de rechtbank het verzoek toewijst, geeft de rechtbank zelf direct opdracht aan de ambtenaar van de burgerlijke stand om de naamswijziging door te voeren. De verzoeker ontvangt dan een uitspraak van de rechtbank met de mededeling dat de voornaam is gewijzigd. Hoe lang het duurt voordat de rechtbank uitspraak doet, is afhankelijk van de rechtbank waar het verzoek moet worden ingediend.
Achternaam
En de achternaam? Indien u een ongepaste achternaam heeft of bijvoorbeeld na de echtscheiding van uw ouders een andere achternaam wenst, is het mogelijk de achternaam te wijzigen. De regels hiervoor zijn strenger dan voor het wijzigen van de voornaam. Dat heeft te maken met het uitgangspunt in de Nederlandse wetgeving dat kinderen de achternaam van hun vader, of indien hiervan uitdrukkelijk afgeweken wordt, de achternaam van hun moeder krijgen. Het wijzigen van de achternaam is slechts in beperkte, uitputtend uitgewerkte gevallen mogelijk. Je kunt ook niet willekeurig een achternaam kiezen.
Het wijzigen van de achternaam kent naast strengere regels ook een geheel andere procedure. Het verzoek dient niet ingediend te worden bij de rechtbank, maar bij het Ministerie van Veiligheid en Justitie. Indien er geen bezwaar bestaat tegen de wijziging, wordt het besluit tot wijziging van de achternaam door onze Koning ondertekend.
Conclusie
Het wijzigen van de voornaam komt steeds meer voor en wordt in de meeste gevallen toegewezen. Indien u praktische of emotionele hinder ondervindt van uw voornaam, loont het de moeite om de rechtbank om wijziging te verzoeken.
Publicatiedatum: 13 februari 2019.
