Erkenner krijgt automatisch gezag over het kind

Met ingang van 1 januari 2023 geldt de wet koppeling gezag aan erkenning. Deze wet bepaalt dat de niet-gehuwde of niet-geregistreerde ouder die het kind erkent, ook automatisch het gezag over het kind krijgt, mits aan de overige voorwaarden is voldaan.

Wat betekent het om gezag te hebben?

Heeft een ouder het gezag over een kind dan mag deze ouder het kind vertegenwoordigen. Indien ouders gezamenlijk het gezag hebben, dienen zij ook samen gezagsbeslissingen te nemen. Zij beslissen bijvoorbeeld samen naar welke school het kind gaat.

Oude regeling gezag en erkenning

Tot 1 januari 2023 werd het gezag niet automatisch geregeld bij de erkenning. De ouder uit wie het kind niet geboren was, diende het kind te erkennen bij de ambtenaar van de burgerlijke stand. Door de erkenning werd de erkenner de juridisch ouder van het kind. Daarnaast dienden de ouders gezamenlijk het gezag over het kind aan te tekenen in het gezagsregister.

In de praktijk bleek dat veel mensen wel wisten dat de andere ouder het kind moest erkennen, maar werd de aantekening in het gezagsregister vergeten. Als de ouders dan uit elkaar gingen, bleek de andere ouder geen gezag over het kind te hebben. Als de geboortemoeder niet instemde met het gezamenlijk gezag, moest de erkenner de rechtbank vragen om het gezamenlijk gezag. Nu steeds meer kinderen buiten het huwelijk/geregistreerd partnerschap worden geboren en het gezag voor een gehuwde/geregistreerde ouder bij de geboorte al automatisch ontstaat (en in stand blijft na scheiding), vond de wetgever het nodig om in te grijpen.

Kind geboren na 1 januari 2023

De nieuwe wet zorgt er dus voor dat het niet meer nodig is om afzonderlijk het gezamenlijk gezag aan te laten tekenen. De wet geldt voor kinderen die worden geboren na 1 januari 2023.

Uitzonderingen koppeling gezag aan erkenning

De wet maakt een aantal uitzonderingen op de koppeling van gezag aan erkenning. Er ontstaat niet automatisch gezamenlijk gezag indien:

Niet de geboortemoeder, maar een voogd het gezag heeft over het kind;
Niemand het gezag uitoefent. Dat is bijvoorbeeld het geval als de geboortemoeder minderjarig is. Zij is dan op grond van de wet onbevoegd tot het gezag en om die reden kan geen gezamenlijk gezag ontstaan. Het is voor de erkenner wel mogelijk om via de rechtbank om toekenning van het gezag te verzoeken;
De erkenner eerder het gezag over het kind heeft uitgeoefend, maar dit gezag is geëindigd. Dit is bijvoorbeeld het geval als de rechtbank de geboortemoeder en haar partner met het gezag heeft belast, dit gezag door de rechtbank later is beëindigd en de partner nu het kind gaat erkennen;
De ouder met gezag het gezag uitoefent met een ander dan een ouder. Er kunnen namelijk maar maximaal twee personen belast zijn met het gezag over een kind.
De erkenning plaatsvindt na het verkrijgen van vervangende toestemming door de rechtbank. Het is wel mogelijk om in de procedure waarin de erkenner om vervangende toestemming verzoekt, ook te verzoeken om gezamenlijk gezag;

Tot slot komt het gezamenlijk gezag niet tot stand als de geboortemoeder en de erkenner bij de erkenning gezamenlijk verklaren dat zij niet gezamenlijk het gezag willen uitoefenen.