In een eerder verschenen artikel gaf mijn collega Chris Tijman vier tips voor bestuurders van ondernemingen om mogelijke aansprakelijkheid (in faillissement) te beperken. Naast bestuurders kunnen ook feitelijke beleidsbepalers aansprakelijk worden gehouden bij een faillissement.

In dit artikel lees je wat een feitelijke beleidsbepaler is, in welke gevallen de beleidsbepaler aansprakelijk is en hoe je de kans kan verkleinen dat je als beleidsbepaler aansprakelijk wordt gesteld.

Aansprakelijkheid bestuur

Het (formele/statutaire) bestuur kan aansprakelijk worden gesteld voor de schulden in een faillissement als:

1. het zijn taak kennelijk onbehoorlijk heeft vervuld; en
2. aannemelijk is dat dit een belangrijke oorzaak van het faillissement is geweest.

Hierbij is van belang dat de kennelijk onbehoorlijke taakvervulling binnen een periode van maximaal drie jaar voor het faillissement heeft plaatsgevonden. Wordt het kennelijk onbehoorlijk bestuur vastgesteld en is het een belangrijke oorzaak van het faillissement, dan is het gehele bestuur in beginsel aansprakelijk.

Aansprakelijkheid mede- of feitelijke beleidsbepalers

Naast de bestuurders kunnen ook degenen ''die het beleid van de vennootschap hebben bepaald of mede hebben bepaald, alsof zij bestuurders waren'' (lees: de mede- of feitelijk beleidsbepalers) aansprakelijk zijn voor het kennelijk onbehoorlijk bestuur, zoals hierboven weergegeven.

Wie zijn mede- of feitelijke beleidsbepalers?

De mede- of feitelijke beleidsbepalers zijn betrokkenen die hebben gehandeld alsof zij bestuurder waren. Dit houdt in dat zij ook daadwerkelijk bestuurstaken moeten hebben uitgeoefend.

Voor het aannemen van aansprakelijkheid is niet relevant of de betrokken persoon het beleid zelfstandig heeft bepaald (feitelijk beleidsbepaler) of mede met het formele bestuur heeft bepaald (mede-beleidsbepaler). Van een feitelijke beleidsbepaler is sprake als de betrokken persoon de formele bestuurder(s) aan zichzelf ondergeschikt maakt en zijn wil aan het bestuur oplegt. Van een mede-beleidsbepaler is sprake als de betrokken persoon niet zelfstandig het beleid van het bestuur bepaalt, maar bij het bestuur en bij de besluitvorming wordt betrokken. Het beleid wordt dan in samenspraak door het bestuur en deze persoon bepaald.

Wat zijn de bestuurstaken?

Het bestuur moet vanzelfsprekend de vennootschap besturen. Daarbij moet het rekening houden met het belang van de vennootschap en de met haar verbonden onderneming. Maar wat de precieze taken van het bestuur zijn, is hiermee niet duidelijk.

Daar komt nog bij dat het bestuur alle taken heeft die niet (statutair) aan een ander vennootschapsorgaan zijn toegekend. De bestuurstaken kunnen om die reden per vennootschap verschillen.

Hoe vermijd je aansprakelijkheid als feitelijke beleidsbepaler?

Doe je veel advieswerk voor het bestuur van een vennootschap of ben je nauw betrokken bij de besluitvorming van een vennootschap, dan doe je er goed aan kennis te hebben van taken die alleen aan het bestuur van de vennootschap toekomen. Zo kun je voorkomen dat je onbedoeld als feitelijk of mede-beleidsbepaler handelt en dus risico loopt op aansprakelijkheidstelling.

Tips

Als je invloed uitoefent op het beleid van een vennootschap, dan kun je de kans op aansprakelijkheid als feitelijk beleidsbepaler verkleinen door:

• je werkzaamheden op grond van een duidelijke overeenkomst (van opdracht) uit te oefenen, waarin je taken duidelijk zijn beschreven;
• bij contacten met personen binnen de vennootschap of derden duidelijk te maken wat je positie binnen de vennootschap is en hoe die positie zich verhoudt tot het formele bestuur;
• het verrichten van de rechtshandelingen voor de vennootschap op grond van een beperkte volmacht te doen of voor het aangaan van de rechtshandelingen het formele bestuur om goedkeuring te vragen.

Heb je vragen over bestuurdersaansprakelijkheid? Bel of mail mij dan gerust.

Gepubliceerd op 22 maart 2024.