Recent las ik via social media een artikel waarin toekomstige echtelieden werden opgeroepen huwelijksvoorwaarden te maken en daarin te anticiperen op een mogelijke echtscheiding. Door van tevoren vast te leggen wat de gevolgen zijn van een echtscheiding, zouden er in geval van daadwerkelijke echtscheiding minder problemen ontstaan.

Als echtscheidingsadvocaat (optredend in zowel mediations als eenzijdige echtscheidingen) ervaar ik dat huwelijksvoorwaarden de discussie tussen partijen in geval van echtscheiding inderdaad kunnen beperken. Deze kunnen de kans op problemen bij echtscheiding echter ook vergroten.

De meeste huwelijksvoorwaarden gaan uit van zogeheten "koude uitsluiting". Dat houdt in dat er door het huwelijk geen gemeenschap van goederen zal ontstaan en beide echtelieden (alleen) hun eigen vermogen zullen behouden. Indien in een dergelijke situatie duidelijk is dat één van partijen vóór het huwelijk reeds beschikte over bijvoorbeeld een woning of onderneming, is duidelijk dat in geval van echtscheiding deze woning of onderneming geen onderwerp van discussie is.

Wél een bron van discussie

In de praktijk lezen echtelieden maar één keer in hun leven de huwelijksvoorwaarden door, namelijk op het moment dat deze getekend worden bij de notaris. Een mogelijke tweede keer dat de huwelijksvoorwaarden bestudeerd worden, is als er sprake is van een echtscheiding. In bijna alle huwelijken waarbij sprake is van huwelijksvoorwaarden, realiseren de echtelieden zich niet wat de inhoud van hun huwelijksvoorwaarden is. In geval van echtscheiding levert dit vaak problemen op omdat partijen bijvoorbeeld beschikken over een woning op hun beider naam of bankrekeningen op hun beider naam. Het is ook mogelijk dat door de ene partij betaald is aan de aanschaf of verbouw van de woning van de andere partij. En daarmee is er een nieuwe bron van discussie aangeboord.

Een andere bron van discussie kan gelegen zijn in een jaarlijks of finaal "verrekenbeding". In veel huwelijksvoorwaarden staat een clausule opgenomen dat partijen jaarlijks moeten bezien welk inkomen zij niet besteed hebben aan hun huishouden en dat dit overgespaarde inkomen vervolgens bij helfte moet worden verdeeld. Een dergelijke clausule wordt zelden nagekomen, hetgeen bij echtscheiding tot gevolg kan hebben dat alsnog tot verrekening van het aanwezige vermogen moet worden overgegaan.

Het finaal verrekenbeding houdt in dat in geval van ontbinding van het huwelijk (dit kan zijn door echtscheiding, maar ook door overlijden), partijen met elkaar dienen af te rekenen als ware zij in algehele gemeenschap gehuwd. Het staat partijen vervolgens vrij om op deze clausule uitzonderingen te maken, bijvoorbeeld door op te nemen dat de waarde van een onderneming buiten deze afrekening dient te blijven. Ook deze clausule is een potentiële bron van discussie bij echtscheiding.

Conclusie

Kortom: zijn huwelijksvoorwaarden een garantie voor een soepele echtscheiding? Het antwoord is een duidelijke: "Nee". Huwelijksvoorwaarden kunnen ten aanzien van bepaalde onderdelen inderdaad de discussie beperken, maar dus ook vergroten….

Last but not least nog het volgende: als echtscheidingen ontaarden in vechtscheidingen is dit meestal niet vanwege de verdeling van een gemeenschap van goederen of de afwikkeling van de huwelijksvoorwaarden. De redenen waarom echtscheidingen vaak ontaarden in vechtscheidingen zijn zeer vaak gelegen in discussies over de kinderen of simpelweg het gevolg van persoonlijke wrok tussen partijen. Daar helpen huwelijksvoorwaarden niet tegen.

Gepubliceerd op 28 september 2017.