Een dierbare komt te overlijden. Het verdriet staat voorop, maar tegelijkertijd moet er een aantal zaken worden geregeld.

Testament

Allereerst is van belang om te onderzoeken of de overledene een testament had opgesteld. Via het Centraal Testamentenregister (CTR) kan wordt achterhaald of er een testament is en bij welke notaris het testament is opgesteld. Bij deze notaris kan vervolgens een afschrift van het testament worden opgevraagd.

Benoeming en aanvaarding executeur

Als er een testament is opgesteld, wordt hierin vaak een executeur benoemd. Wat houdt het executeurschap in en wat moet een executeur doen? De overledene, ook wel erflater genoemd, heeft door het benoemen van een executeur iemand willen aanwijzen om na zijn of haar overlijden de zaken te regelen. De benoemde executeur is niet verplicht om het executeurschap te aanvaarden. Als de executeur wel wil aanvaarden, zijn hieraan geen wettelijke eisen verbonden. Pas na de aanvaarding is de betreffende persoon daadwerkelijk executeur en start zijn taak.

Taken executeur

De executeur heeft als de taak om de goederen van de nalatenschap te beheren en de schulden van de nalatenschap te voldoen. De executeur zal in ieder geval een boedelbeschrijving moeten maken van alle bezittingen en schulden die er op de overlijdensdatum zijn. Verder dient de executeur de schulden van de nalatenschap te betalen, de aangifte erfbelasting te doen en de nalatenschap te beheren. In het testament kunnen door de erflater ook nog aanvullende taken zijn opgelegd, zoals bijvoorbeeld het regelen van de begrafenis of het afwikkelen van de nalatenschap. Bij de vervulling van uw taken als executeur vertegenwoordigt u de erfgenamen.

Informatieplicht

De executeur heeft een uitgebreide informatieplicht ten opzichte van de erfgenamen. Alle gewenste inlichtingen omtrent de uitoefening van de taak als executeur moeten aan de erfgenamen worden gegeven. Als de erfgenamen vragen om bankafschriften of andere stukken, moet de executeur deze dus verstrekken. Mocht de erflater in zijn testament hebben bepaald dat een sieraad of geldbedrag specifiek aan iemand toekomt, zal de executeur deze persoon hiervan zo spoedig mogelijk in kennis moeten stellen.

Ook een onterfd kind kan bij de executeur aanspraak maken op inzage in stukken die hij voor de berekening van zijn kindsdeel, ook wel legitieme portie genoemd, nodig heeft. Inzage in administratie van vóór het overlijden kan ook tot deze stukken behoren als hieruit kan worden afgeleid in hoeverre er giften zijn gedaan die bij de berekening van het kindsdeel in aanmerking moeten worden genomen. De rechtspraak heeft echter wel duidelijk aangegeven dat de inlichtingenplicht niet zover gaat dat ook rekening en verantwoording moet worden gegeven over het vermogensverloop voorafgaand aan het overlijden.

Einde taken

De taak van executeur kan op verschillende manieren eindigen. De werkzaamheden kunnen zijn afgerond, maar de executeur kan ook wegens gewichtige redenen door de kantonrechter worden ontslagen. Van gewichtige redenen is sprake als de executeur zijn verplichting verwaarloost of misbruik van zijn of haar bevoegdheden maakt. Uit de rechtspraak blijkt dat ook sprake kan zijn van een gewichtige reden voor ontslag wanneer van één van de erfgenamen niet kan worden gevergd dat de nalatenschap waarin zij deelgenoot is nog langer wordt beheerd door de testamentair benoemde executeur. Tot de gewichtige redenen die aanleiding kunnen geven voor een ontslag behoort een diepgaand, niet weg te nemen wantrouwen van de erfgenamen in de executeurs. Dit wantrouwen moet gebaseerd zijn op concrete en objectieve feiten. Enkel subjectieve belevenissen zijn ontoereikend voor het verlenen van het ontslag.

Rekening en verantwoording

De executeur is verplicht om rekening en verantwoording af te leggen aan degene die hem in het beheer opvolgt. Deze verplichting geldt niet periodiek, maar alleen als de taak van de executeur is geëindigd. Tussentijds is door de executeur dus geen rekening en verantwoording verschuldigd. Rekening en verantwoording is niet verplicht over de periode voor het overlijden van de erflater. Dit kan anders zijn als de executeur het vermogen ook al voor overlijden beheerde op basis van een volmacht.

Juridische bijstand

De executeur kan bij de uitoefening van zijn taken juridische bijstand nodig hebben. De kosten voor juridische bijstand hoeft de executeur in principe niet zelf te betalen. Het zijn schulden van de nalatenschap, maar het moet dan wel gaan om kosten die gelet op de taak als executeur en de vervulling daarvan in redelijkheid gemaakt moeten worden en die ook niet kunnen worden voorkomen.

We hebben een factsheet gemaakt met daarin de taken van de executeur op één A4 weergeven. U kunt het document hier downloaden. 

Mocht u als executeur juridisch advies of bijstand nodig hebben of heeft u te maken met een executeur en wilt u advies over zijn/haar handelen of ontslag, dan kunt u met mij contact opnemen.

Gepubliceerd op 11 januari 2021.