Dit lijkt een makkelijke vraag, maar toch is deze niet altijd simpel met een volmondig “nee” te beantwoorden.
Het komt nogal eens voor dat aannemers en klusbedrijven in goed vertrouwen afspraken maken met particuliere opdrachtgevers, de afspraken netjes uitvoeren en vervolgens, als het op betaling aankomt, van een koude kermis thuiskomen. En die kermis wordt dan wel heel koud als blijkt dat zij juridisch de opdrachtgever niet eens meer kunnen dwingen tot betaling. Dit geldt dan met name als de afspraken met de opdrachtgever zijn gemaakt (bijvoorbeeld) bij de opdrachtgever thuis of via het internet.
Hoe zit dat precies?
Consumentenbescherming
Particulieren (natuurlijke personen), die niet handelen in de uitoefening van een bedrijf of een beroep, worden juridisch “consumenten” genoemd. Deze consumenten worden zeer goed beschermd door het Europees recht. Veel regels uit het Europees recht zijn opgenomen in de Nederlandse wetgeving. Zo worden consumenten beschermd tegen internetaankopen, telefonische verkoop en colportage aan de deur. De bescherming is ook van toepassing bij aanneming van werk. Die consumentenbescherming heeft daarbij specifiek betrekking op twee situaties:
- als de overeenkomst is gesloten “buiten de verkoopruimte” of
- als deze tot stand is gekomen “op afstand”.
Overeenkomst buiten verkoopruimte/op afstand
Van een overeenkomst “buiten de verkoopruimte” is sprake als aannemer en opdrachtgever definitieve afspraken maken over door de aannemer uit te voeren werkzaamheden en de door de opdrachtgever te betalen prijs op een andere plaats dan op het kantoor van de aannemer. Dat kan dus zijn bij de opdrachtgever thuis, in een restaurant of ergens anders. Van belang is daarbij wel dat de deal ook echt definitief is. Als de aannemer eerst terug gaat naar kantoor om een offerte te maken en deze vervolgens (bijvoorbeeld per mail) aanbiedt, waarna de opdrachtgever een akkoord geeft is er geen sprake van een overeenkomst “buiten de verkoopruimte”.
Een overeenkomst “op afstand” is een contract dat volledig en uitsluitend via de mail tot stand komt, waarbij geen enkel fysiek contact tussen de betrokken partijen plaatsvindt. In het hiervoor genoemde voorbeeld, waarbij er dus eerst fysiek contact is en vervolgens via de mail het contract tot stand komt is er geen sprake van een overeenkomst “op afstand”.
Informatieplicht
Bij het sluiten van een overeenkomst “buiten de verkoopruimte” of “op afstand” is de aannemer verplicht de opdrachtgever schriftelijk (waaronder elektronisch ook wordt begrepen) te informeren over:
- de voornaamste kenmerken van de te verrichten werkzaamheden;
- de identiteit van de aannemer;
- de te betalen prijs;
- de wijze van betaling van de prijs;
- de duur van de bouw;
- de garanties;
- het herroepingsrecht van de opdrachtgever (zie hierna).
Voldoet de aannemer niet aan deze informatieplicht dan kan dat er, bij weigering door de opdrachtgever om te betalen, toe leiden dat op de verschuldigde prijs een korting van 25% wordt toegepast.
Herroepingsrecht (bedenktijd)
Bij een overeenkomst die is gesloten “buiten de verkoopruimte” of “op afstand” heeft de consument-opdrachtgever een bedenktijd van veertien dagen. De opdrachtgever moet daarop schriftelijk worden gewezen. Gedurende deze bedenktijd heeft de opdrachtgever het recht om de overeenkomst te ontbinden c.q. te herroepen. Dat hoeft de opdrachtgever niet te motiveren. Het gevolg van de herroeping is dat de opdrachtgever geen enkele betalingsverplichting heeft.
Informeert de aannemer de consument-opdrachtgever niet over dit herroepingsrecht, dan geldt dat herroepingsrecht tot veertien dagen vanaf het moment dat de opdrachtgever toch op de hoogte is gekomen van dat herroepingsrecht. Dat moment kan gelegen zijn nadat de bouwwerkzaamheden al verricht zijn. Ook dan geldt nog steeds dat, bij het gebruikmaken van het herroepingsrecht, de opdrachtgever geen betalingsverplichting heeft.
In deze laatstbedoelde situatie moet de boven dit artikel gestelde vraag dus met een volmondig “ja” worden beantwoord. Pogingen van aannemers om in deze situatie alsnog het geld binnen te krijgen, bijvoorbeeld op grond van “ongerechtvaardigde verrijking” van de opdrachtgever, zijn bij de rechter gestrand.
Uitzonderingen
Er zijn wel uitzonderingen. De informatieplicht en het herroepingsrecht gelden niet bij het uitvoeren van werkzaamheden die moeten worden aangemerkt als dringend herstel (lekkages en dergelijke), ook niet bij de nieuwbouw van een gehele woning of een zeer ingrijpende verbouwing. Ook gelden deze voorschriften niet bij activiteiten waarvoor een prijs is afgesproken van minder dan € 50,–. De consument-opdrachtgever kan van de hier bedoelde rechten afstand doen, maar de verplichting om te bewijzen dat dit is gebeurd ligt wel bij de aannemer. Het is niet voldoende om dat in algemene voorwaarden te verpakken.
Kortom: met name voor klusbedrijven die, vaak op basis van regie, zonder dat schriftelijk iets wordt vastgelegd, geregeld allerlei verbouwingswerkzaamheden verrichten is het oppassen geblazen. U bent gewaarschuwd!
